درمان ریشه

درمان ریشه: چگونگی انجام  و نكات مهم

چكیده

درمان ریشه یك روش درمانی است كه در صورتی كه پالپ دندان (بافت زنده داخل دندان) آسیب ببیند یا عفونت كند، انجام می‌شود. در این روش، دكتر دندانپزشك با حذف پالپ آسیب دیده یا عفونی، كانال ریشه دندان را تمیز كرده و با مواد مخصوص پر می‌كند. این كار باعث می‌شود كه دندان حفظ شده و عفونت به جای دیگر منتقل نشود. درمان ریشه یك فرآیند زمانبر و دقیق است كه نیاز به تخصص و تجربه دارد.

چرا درمان ریشه لازم است؟

پالپ دندان یك بافت زنده است كه شامل عروق خونی، اعصاب، بافت همبندی و سلول های بنیادی است. این بافت در قسمت مركزی دندان یعنی كانال ریشه قرار دارد. پالپ دندان نقش مهمی در رشد و تكامل دندان دارد. همچنین، پالپ دندان حساسیت دندان به سرما، گرما، شیرینی و ترشی را ایجاد می‌كند.

گاهی اوقات، پالپ دندان ممكن است آسیب ببیند یا عفونت كند. علل مختلفی میتوانند باعث این مشكل شوند. برخی از این علل عبارتند از:

پوسیدگی دندان: پوسیدگی دندان یك فرآیند تخریبی است كه با وجود میكروب های دهان، شكر و اسیدها رخ می‌دهد. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، ممكن است به لایه های عمیق تر دندان یعنی دنتین و پالپ نفوذ كند و باعث التهاب و عفونت شود.

شكستگی یا ترك دندان: شكستگی یا ترك دندان ممكن است به علت ضربه، فشار، سایش یا حرارت رخ دهد. اگر شكستگی یا ترك دندان به قسمت پالپ رسیده باشد، ممكن است باعث درد، حساسیت و عفونت شود.

آسیب به دستگاه عصبی: آسیب به دستگاه عصبی ممكن است به علت بیماری‌های سیستمیک، درمان‌های شیمیایی، آسیب‌های جسمی یا روانی رخ دهد. اگر دستگاه عصبی قادر به تأمین خون و اکسیژن لازم برای پالپ نباشد، ممکن است باعث نکروز (مرگ بافت) شود.

اگر پالپ دندان آسیب ببیند یا عفونت کند، ممکن است علائمی مانند درد شدید، تورم لثه، تغییر رنگ دندان، خوشبو نبودن دهان را نشان دهد. حتی ممکن است در برخی موارد، هیچ علامت خاصی نمایان نباشد. برای همین، لازم است که به صورت منظم به دکتر مراجعه کرده و دندان‌های خود را معاینه کنید.هر 6 ماه

برای جلوگیری از گسترش عفونت و حفظ سلامت دندان، لازم است که پالپ آسیب دیده یا عفونی را درمان کرد. درمان ریشه یک روش درمانی است که در این موارد اجرا می‌شود.

چگونه درمان ریشه انجام می‌شود؟

معاینه دقیق دندان

قبل از هر چیز، دكتر دندانپزشك باید دندان را با استفاده از آینه، سند و رادیوگرافی معاینه كند. این كار به دكتر كمك می‌كند تا محل، عمق و شدت پوسیدگی را تشخیص دهد. بر اساس این عوامل، دكتر نوع و روش درمان ریشه را انتخاب می‌كند.

بی حس کردن منطقه درگیر

بعضی از درمان های ریشه نیاز به بستر سازی (preparation) دارند. در این صورت، دکتر با تزریق یک آنستزی(local anesthesia)  منطقه درگیر را بی حس می کند تا در حین جراحی درد نکشید.

حذف پالپ آسیب دیده یا عفونی

سپس، دکتر با استفاده از یک فایل (file) یا یک لیزر (laser) پالپ آسیب دیده یا عفونی را حذف می کند. این کار به جلوگیری از گسترش عفونت به لایه های عمیق تر کمک می کند.

پاک سازی و شکل دادن کانال ریشه

بعد از حذف پالپ، دکتر با استفاده از فایل مخصوص، کانال ریشه را پاک سازی می کند. این کار به آماده سازی کانال ریشه برای پر شدن کمک می کند.

آبکشی و ضدعفونی کانال ریشه

سپس، دکتر با استفاده از چندین نوع مایع، کانال ریشه را آبکشی و ضدعفونی می کند. این کار به حذف باقی مانده های بافت، خون و میکروب ها از کانال ریشه کمک می کند.

پر کردن و بستن کانال ریشه

در آخر، دکتر با استفاده از گاتاپرچا (gutta-percha) یا ژل  (gel)، کانال ریشه را پر و بسته می کند. گاتاپرچا نوعی لاتکس طبیعی است که قابل فشار و حرارت است. ژل نوعی ماده شفاف و لعابی است که قابل جوش و سخت شدن است. این کار باعث می شود که کانال ریشه از هوا، رطوبت و میکروب ها محافظت شود.

نکات مهم برای درمان ریشه

درمان ریشه یک فرآیند زمانبر و دقیق است که نیاز به تخصص و تجربه دارد. برای انجام درمان ریشه بهتر است که به یک دکتر متخصص اندودانتیکس (endodontics) مراجعه کنید. این دکترها دارای دانش و مهارت بالایی در زمینه درمان ریشه هستند. برخی از نکات مهم برای درمان ریشه عبارتند از:

انتخاب زمان مناسب:  درمان ریشه معمولاً چندین جلسه درمان نیاز دارد. برای هر جلسه، حدود ۳۰ تا 6۰ دقیقه زمان لازم است. برای همین، بهتر است که زمان مناسب و مطلوب را برای درمان ریشه انتخاب کنید. اگر در حال مسافرت، کار یا تحصیل هستید، ممکن است برای شما سخت باشد که به جلسات درمان ریشه بروید.

پیگیری و مراقبت از دندان: پس از هر جلسه درمان ریشه، لازم است که به دستورات دکتر عمل کنید و مراقبت های لازم را از دندان خود بعمل آورید. بعضی از این مراقبت ها عبارتند از:

خوردن غذاهای نرم و سرد: پس از درمان ریشه، منطقه درگیر ممکن است حساس و التهابی باشد. برای همین، بهتر است که غذاهای نرم و سرد مثل سوپ، ژله و آب میوه بخورید. از خوردن غذاهای سخت، تند، ترش و گرم خودداری کنید.

پرهیز از جویدن با دندان درگیر:  پس از درمان ریشه، دندان درگیر ممكن است ضعیف و شكننده باشد. برای همین، بهتر است كه از جویدن با دندان درگیر پرهیز كنید. اگر لازم باشد، یك لقمه كوچك از غذا را با دندان های سالم جویده و قورت بدهید.

انجام روکش: پس از درمان ریشه، لازم است كه یك روکش (crown) روی دندان قرار گیرد. روکش یك محافظ فلزی یا سرامیكی است كه روی دندان قرار می‌گیرد و آن را محافظت می‌كند. انجام روکش معمولاً در پایان درمان ریشه انجام میشود که باعث افزایش استحکام و عمر دندان می شود.

پیگیری و بازدید مرتب: پس از درمان ریشه و روکش، لازم است كه به صورت منظم به دكتر مراجعه كنید تا سلامت دندان خود را چك كنید. همچنین، لازم است كه به رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت بدهید و از خوردن غذاهای قندی و اسیدی خودداری كنید.